Ngày 22/11/2022, Trung tâm Tư vấn Sức khỏe và Phát triển cộng đồng (CHD) đã phối hợp cùng Sở Giao thông Vận tải thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) tổ chức họp Tổng kết dự án “Tăng cường thực thi Môi trường không khói thuốc tại các điểm giao thông công cộng thông qua tăng cường thưởng, phạt và sự tham gia của cộng đồng giai đoạn mở rộng 2021 – 2022” do Quỹ sáng kiến Bloomberg (BI) tài trợ thông qua Liên minh phòng chống bệnh Lao và bệnh Phổi Quốc tế (The Union).
Tham dự cuộc họp, có sự góp mặt của cùng nhiều đại diện Ông Dương Anh Đức – Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP. HCM – Trưởng Ban chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá TP.HCM; Ông Lê Xuân Viên – Phó trưởng Ban Đô thị – Hội đồng Nhân dân TP. HCM, Ông Lâm Hùng Tấn – Phó Giám đốc Sở Nội Vụ; Ông Võ Khánh Hưng – Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải; Bà Đinh Thị Hải Yến – Trưởng khoa Truyền thông-Giáo dục sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM; Ông Trần Ngọc Hoài Ân – Sở Du lịch, Bà Kathy Wright – Quản lý Chương trình thực thi Chính sách kiểm soát thuốc lá – Liên minh Phòng chống bệnh Lao và bệnh Phổi quốc tế cùng đại diện lãnh đạo/cán bộ thuộc 11 bến xe, bến phà, bến thủy trực tiếp tham gia triển khai hoạt động dự án.
Mặc dù bối cảnh dịch bệnh Covid 19 diễn ra nghiêm trọng trong một thời gian dài – năm 2021 (tháng 05 – tháng 10) tại TP.HCM đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ và hoạt động triển khai nhưng với sự ủng hộ của các cấp lãnh đạo Sở, ban, ngành cũng như sự hợp tác tích cực của các đơn vị đối tác, dự án được đánh giá cao về tính hiệu quả, tính phù hợp, tính bền vững, cách tiếp cận, mô hình triển khai mang ý nghĩa xã hội nhân văn sâu sắc.
Tại cuộc họp, ngoài báo cáo kết quả đạt được của dự án, những kinh nghiệm triển khai Mô hình thành công tại một số nước trên thế giới như: Trung Quốc, Pakistan thì một số bến xe Miền Tây, An Sương, bến phà Cát Lái và Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng là những đơn vị trực tiếp thực thi Mô hình đã chia sẻ các lợi ích thiết thực mà dự án đem lại không chỉ cho riêng các bến mà còn toàn thể hành khách, người dân trong cộng đồng đã và đang được hưởng lợi – An toàn, bảo vệ sức khỏe vì một Môi trường không khói thuốc.
Kết quả từ nhóm đánh giá cuối kỳ đã cho thấy Mô hình dự án hoàn toàn phù hợp, hiệu quả, không đòi hỏi chi phí cao. Các mục tiêu, chỉ số đặt ra đều đạt, đáp ứng đúng Kế hoạch chiến lược của quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Phát biểu tại cuộc họp, Ông Võ Khánh Hưng – Phó Giám đốc Sở GTVT TP. HCM cũng có những nhận định “Dự án có tính khả thi cao, giúp ngành giao thông hướng đến mục tiêu giảm bớt khói thuốc lá nơi công cộng, giúp bảo vệ sức khỏe người dân và cán bộ công nhân viên; đồng thời sẽ kiến nghị với HĐND, UBND, và các sở, ban ngành tại TP.HCM tiếp tục quan tâm chỉ đạo và hỗ trợ dự án phòng chống tác hại thuốc lá để đạt được kết quả cao nhất.” Bên cạnh đó, là đơn vị hưởng lợi trực tiếp từ dự án, Ông Trần Văn Phương – Phó Tổng Giám đốc bến xe Miền Tây đã bày tỏ “Dù có dự án hay không chúng tôi cũng phải làm vì Luật pháp đã quy định, nhưng trong thời gian qua dự án đã hỗ trợ chúng tôi rất nhiều từ việc xây dựng kế hoạch, tổ chức giám sát và xử phạt, chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện và duy trì môi trường không khói thuốc tại bến xe của chúng tôi”.
Trung tâm CHD sẽ tiếp tục đồng hành cùng các Sở, ban, ngành, các bến xe/tàu/phà để hướng đến xây dựng Môi trường không khói thuốc tại các điểm giao thông công cộng. Đặc biệt trong giai đoạn tiếp theo, CHD sẽ phối hợp Ban Văn hóa – Hội đồng Nhân dân thành phố, Sở Y tế, Sở Du lịch triển khai các hoạt động xây dựng Môi trường không khói thuốc tại nơi làm việc” (Bà Nguyễn Hoàng Yến – Giám đốc Trung tâm).
NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
1. Sự thay đổi về Nhận thức, Quan niệm, Hành vi
v Lãnh đạo Sở, ban ngành và các đơn vị thực hiện dự án đều cho rằng dự án rất thiết thực, không chỉ chăm sóc sức khỏe cho người dân mà còn tạo ra sự văn minh, lịch sự khi cung cấp dịch vụ vận tải trong thành phố. Sẵn sàng ban hành những chính sách, hướng dẫn quy định và thực hiện những hướng dẫn, chỉ thị, thực thi về Luật PCTHTL.
v Nhận thức về tác hại của thuốc lá của hành khách đã được quan tâm, chú ý hơn, nhiều hành khách ngoài biết về Luật PCTHTL, mức xử phạt còn tự giác tuân thủ không hút thuốc khi mua vé, ngồi chờ hay lên xe/tàu/phà tranh thủ hút thuốc…,thậm chí quá trình quan sát tại các điểm cũng cho thấy một số bạn trẻ sinh viên, phụ nữ có thai, người già bày tỏ thái độ khó chịu, “lên tiếng” cảnh báo, đề nghị người hút thuốc lá tắt thuốc hoặc hút đúng nơi quy định, tránh gây ảnh hưởng đến xung quanh.
2. Những con số sau đánh giá cuối kỳ
v 100% các bến đã có Ban chỉ đạo và Đội thực thi MTKKT.
v 25 văn bản, hướng dẫn chính sách không khói thuốc được ban hành; 100% các bến đã có quy định về PCTHTL.
v 85% cán bộ, nhân viên, người làm việc hiểu đúng về Luật PCTHTL và mực xử phạt; 62,3% hành khách biết về luật PCTHTL.
v 7,212 trường hợp được nhắc nhở; 100 trường hợp xử lý, thu phạt.
v 100% các bến không có tình trạng quảng cáo, tiếp thị thuốc lá.
v 100% không tiếp xúc khói thuốc trong phòng điều hòa